7/2012

Rocznik Filozoficzno - Społeczny Civitas Hominibus nr 7 (2012) poświęcony jest stanowi obecnemu i perspektywom rozwoju współczesnej cywilizacji.

Artykuły – Dyskusje – Eseje

  1. Marek J. Malinowski, Present condition and perspectives of development of contemporary civilization (Different options and alternatives. Personal reflections)
  2. Jakub Z. Lichański, Przepraszam, czy to koniec czyli stan obecny i perspektywy rozwoju współczesnej cywilizacji
  3. Stanisław Parzymies, Czy możliwa jest europejska federacją państw narodowych ?
  4. Andrzej Wojtczak, Cywilizacja ery długowieczności: jej zagrożenia i potrzeby
  5. Małgorzata Bielecka, Nowoczesna koncepcja demokracji w Europie
  6. Radosław Kamiński, Centralizacja i decentralizacja w systemie administracji państwowej jako problem organizacyjny i prawny
  7. Anna Liisa Westman, Some Roots of Finnish Welfare Society
  8. Bogdan Ekstowicz, Polityczne aspekty członkowstaw Polski w Unii Europejskiej a suwerenność Rzeczypospolitej
  9. Alexandra Shcherbina, Territory of the Sustainable Development and Mythology of Space as Factor of the Sustainable Development
  10. Elena Shlienkova, Experiment- Cities or Unrealized Horizons
  11. Repina Evgeniya, Sergey Malahov, Deconstruction of Binary Opposition as a Base of Hypothesis of Urban Survival. Project of Samara Strategy and Project of Reconstruction of a Block in the Historical Part
  12. Renata Maga – Jagielnicka, Publiczne przestrzenie miast odpowiedzią na kulturowe potrzeby człowieka
  13. Marcin Krupa, Matematyka w badaniach polemologicznych

Omówienia – Recenzje

  1. Izabela Nowakowska, Przemiany ustrojowe III RP
  2. Piotr Ogrodowczyk, Terror jako sposób sprawowania władzy. Instytucje policji politycznej w Europie XX wieku
  3. Janusz Ostrowski, Wymiar etyczny służby publicznej
  4. Joanna Stefaniak, Polityka  zagraniczna państwa na podstawie polskiej polityki zagranicznej na przełomie XX i  XXI wieku
  5. Izabela Worona, Historyczne i współczesne związki polityki i teatru
  6. Bogna Kędzierska, Franz Ruppert, Symbioza i autonomia. Trauma symbiotyczna i miłość bez uwikłań
  7. Edyta Pietrzak, Michael Walzer, Moralne maksimum, moralne minimum
  8. Janusz Wiertel, Wojciech Karpiński. Twarze. Pożegnanie z dobrymi znajomymi

    Streszczenia » »
    1. Marek J. Malinowski
      2. Present condition and perspectives of development of contemporary civilization (Different options and alternatives. Personal reflections) » »

      Na początku II dekady XXI wieku, w warunkach głębokiego kryzysu gospodarczego i finansowego na wysoko rozwiniętym Zachodzie obserwujemy nowe kierunki zmian politycznych, gospodarczych, społecznych, militarnych, kulturowych, ideologicznych i cywilizacyjnych. Ocena stanu obecnego i perspektyw rozwoju współczesnej cywilizacji jest niezbędna do analizy problemów takich jak: - dynamicznie rozwijające się procesy globalizacji, - wyimaginowane lub prawdziwe "uszczuplenie" współczesnego świata, - rosnące zagrożenie bronią masowego rażenia, - ekspansja islamskiego fundamentalizmu i terroryzmu międzynarodowego; - kontynuacja kryzysu gospodarczego i finansowego w krajach wysoko rozwiniętych gospodarczo i rosnącego ubóstwa i zacofania w krajach gospodarczo słabo rozwiniętych, w końcu coraz bardziej powszechnego zaprzeczenia przez znaczną część społeczeństwa kompetencji elit władzy.

    2. Jakub Z. Lichański
      3. Przepraszam, czy to koniec czyli stan obecny i perspektywy rozwoju współczesnej cywilizacji » »

      Tekst ma charakter eseju, w których autor przedstawił swoje rozważania i refleksje odnoszące się do cywilizacyjnych problemów współczesnego świata. W artykule przedstawione są różne ujęcia przemian cywilizacyjnych, w tym tendencje rozwojowe oraz kwestie kultury.

    3. Stanisław Parzymies
      4. Czy możliwa jest europejska federacją państw narodowych ? » »

      Artykuł przedstawia tło historyczne koncepcji federalistycznych w Europie po II wojnie światowej. Próbuje dać odpowiedź czym jest współcześnie Unia Europejska oraz w jakim kierunki może przekształcać się ta struktura międzynarodowa. Autor wskazał tu na aspekt podmiotowości Unii Europejskiej, na bazie rozważań terminologicznych (federacja, organizacja międzynarodowa, konfederacja). Wyjaśniono tu także ewentualne konsekwencje federalizmu dla suwerenności poszczególnych państw, przyczyny hamujące proces federalizacji UE, a także przedstawione zostały propozycje budowy Europy federalnej, które są aktualne obecnie.

  9. Andrzej Wojtczak
    10. Cywilizacja ery długowieczności: jej zagrożenia i potrzeby » »

    Artykuł omawia zagadnienia związane z konsekwencjami transformacji demograficznej obserwowanej w krajach Unii Europejskiej a także w Polsce. Wyzwania związane są z wzrastającymi kosztami emerytur, zapewnieniem że opieka zdrowotna i opieka długo-terminowa będą zdolne do przyjęcia szybko rosnącej fali seniorów i ich specyficznych wymagań zdrowotnych, czy przystosowaniem rynku do zatrudnienia zwiększającej się fali seniorów. Planowana polityki zdrowotnej i socjalnej powinno mieć na celu pilne przygotowanie społeczeństwa na przyjęcie tej fali seniorów i ich potrzeb. Ważnym elementem polityki państwa muszą być prozdrowotne programy zdrowia publicznego ukierunkowane na zapewnienie zdrowych nawyków ludzi i ich aktywnego, w coraz lepszym zdrowiu, dożywania okresu starości. Niestety większość krajów w tym Polska nie są obecnie przygotowane do przyjęcia tej narastającej fali ludzi coraz starszych co zagrażać może ich społecznemu i ekonomicznemu rozwojowi.

  10. Małgorzata Bielecka
    11. Nowoczesna koncepcja demokracji w Europie » »

    Celem artykułu jest przedstawienie różnic między antyczną a nowoczesną koncepcją demokracji oraz ukazanie ewolucji jej idei i perspektyw rozwoju w przyszłości. Demokracja jest ogromnie bogatym, poruszającym politycznym terminem. Na kształt jej współczesnej koncepcji w Europie, niewątpliwie znaczący wpływ miała demokracja ateńska, jednakże, między nią a nowoczesną koncepcją demokracji, istnieją zasadnicze różnice. Świat nowożytny i współczesny znacznie wzbogacił i poszerzył klasyczne rozumienie demokracji. Warto, jednak podkreślić, iż historyczna i polityczna świadomość demokratycznej ciągłości, będzie się nieustannie konfrontować ze zmiennością pojawiających się nowych wyzwań we współczesnej Europie i na świecie.

  11. Radosław Kamiński
    12. Centralizacja i decentralizacja w systemie administracji państwowej jako problem organizacyjny i prawny » »

    W ciągu ostatnich kilkunastu lat nastąpiło istotne rozszerzenie procesów decentralizacyjnych. W globalizującym się świecie oczywistym stało się, że decentralizacja jest warunkiem koniecznym dla właściwego rozwoju organizacji lub państwa. W tym drugim wypadku należy podkreślić, że – w odniesieniu do administracji państwowej – podstawową i jedyną jej formą jest samorząd terytorialny. Decentralizacja administracji publicznej, poprzez powierzenie zadań samorządom jako własnych, z jednej strony zapewnia lepsze ich wykonanie, z drugiej natomiast przyczynia się do pobudzenia aktywności obywatelskiej. Tym samym decentralizacja władzy wykonawczej stanowi jeden z głównych czynników decydujących o właściwym rozwoju nowoczesnego państwa i prowadzić ma bezpośrednio do zapewnienia obywatelom partycypacji w dobrach publicznych na najwyższym możliwym poziomie. Decentralizacja – jako swego rodzaju sposób dzielenia się dobrem wspólnym – stoi również u podstaw przejęcia przez obywateli odpowiedzialności za sferę spraw publicznych i przyczynia się do rozwoju społeczeństwa obywatelskiego. W artykule podjęto próbę opisu i przedstawienia zjawiska centralizacji i decentralizacji na gruncie nauk o organizacji i zarządzaniu oraz nauk o polityce.

  12. Anna Liisa Westman
    13. Some Roots of Finnish Welfare Society » »

    Artykuł pokazuje rozwoju fińskiego społeczeństwa opiekuńczego. Główną ideą jest tu ukazanie rozwoju Finlandii od państwa rolniczego do współczesnego państwa nowoczesnych technologii głównie z punktu widzenia kobiet. Teoretyczne podstawy tkwią w idei państwa opiekuńczego, społeczeństwa dobrobytu i aktywnego obywatelstwa wykształcanych w trakcie rozwoju fińskiego społeczeństwa. Finlandia była częścią Królestwa Szwecji (1150 - 1809) i Imperium Rosyjskiego (1809 - 1917), odzyskała niepodległość w 1917 r. i w 1995 r. stała się pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej. W artykule aktywne obywatelstwo postrzegane jest jako aktywne pełnienie ról i zadań w społeczeństwie. Gminy oferują mieszkańcom pomoc społeczną, opiekę zdrowotną, edukację itp. by ten sposób wzmacniać korzenie i rozwijać tworzenie usług socjalnych w gminach.

  13. Bogdan Ekstowicz
    14. Polityczne aspekty członkostwa Polski w unii Europejskiej a suwerenność Rzeczypospolitej » »

    Głównym politycznym aspektem członkostwa Polski w Unii Europejskiej [UE] było kształtowanie polskiej polityki zagranicznej z organizacjami międzynarodowymi oraz rozwijanie jej nowych powiązań regionalnych z państwami Europy Zachodniej, które Polska rozpoczęła w dniu 1 maja 2004 roku. Cele te jak się okazuje były racjonalnym kursem w polskiej polityce zagranicznej oraz trwającej do dzisiaj kształtowanej jej suwerenności. Rzeczypospolita Polska, podobnie jak i inne państwa członkowskie Unii Europejskiej w ramach organów wspólnotowych UE przekazuje część swojej suwerenności organom międzynarodowym wchodzącym w skład UE ale też przyczynia się równolegle do kształtowania politycznych, społecznych i ekonomicznych wyzwań na miarę XXI wieku. Polska w kontekście takiego dualizmu powinna grać kluczową rolę w strukturalnym rozwoju regionu europejskiego. Przynależność do światowej społeczności, a w przypadku Polski także do społeczności europejskiej, oznacza nie tylko udogodnienia, lecz również przyjęcie zobowiązań, akceptację metod głosowania, procedur, itd. Delegując elementy polskiej suwerenności, zyskujemy coś cenniejszego dla państwa ambitnego, chcącego odgrywać ważną rolę w Europie — współuczestnictwo w decydowaniu o kierunkach aktywności całej Unii Europejskiej. Paradoks współczesnych stosunków międzynarodowych polega na tym, że sztywna ochrona kompetencji państwa w imię nominalnej suwerenności sprowadza to państwo do roli statysty. Rozwój ekonomii i wolnego rynku znacząco ograniczył wpływ państw na gospodarkę. Zmusiło to państwa do delegowania bardzo wielu tradycyjnie pojmowanych kompetencji suwerenności na inne podmioty. Przekazywanie ich nie jest już dziś rozumiane jako ograniczanie czy utrata suwerenności. Jedną z organizacji, które stały się dysponentami praw przekazywanych przez państwo, jest Unia Europejska. W prawie międzynarodowym pojęcie ograniczenia suwerenności nie występuje jednak w odniesieniu do relacji między państwem a organizacją międzynarodową, ale tylko w stosunkach między państwami. W referacie autor przeanalizował polityczne aspekty polskiego członkostwa w Unii Europejskiej i ich wpływ na suwerenność naszego Państwa. Rozważył narodowy wkład w efektywnym, dynamicznym oraz społeczno-ekonomicznym rozwoju państwa polskiego. Rozważył rolę Polski w politycznym stymulowaniu oraz konkurencyjnym rozwoju europejskiego regionu jak również możliwość odgrywania znaczącej roli Rzeczypospolitej na arenie międzynarodowej.

  14. Alexandra Shcherbina
    15. Territory of the Sustainable Development and Mythology of Space as Factor of the Sustainable Development » »

    Badania nad mitem-przestrzeni terytorium Samara Luka korespondują z zasadami zrównoważonego rozwoju regionu Samara. W artykule pokazana jest wartość i waga dogłębnych studiów nad zrozumieniem historycznego dziedzictwa oraz możliwość skutecznego zarządzania nowoczesnym mitem przestrzeni terytorium. Artykuł pokazuje jak podział terytorium na wyspecjalizowane ze względu na pełnioną funkcję strefy stymuluje poprawę systemu komunikacji pomiędzy tymi strefami.

  15. Elena Shlienkova
    16. Experiment- Cities or Unrealized Horizons » »

    Eksperymenty realizowane na szeroką skalę odzwierciedlają epoki w losach ich naocznych świadków. Co może być dowodem skuteczności ich wpływów? Tylko czas. Miasto i ludzie są dwoma współzależnymi częściami jednej całości. Szukanie idealnych modeli interakcji, współistnienia, tworzenia i sprawnego funkcjonowania struktury społecznej w polityce okazuje się być globalnym eksperymentem dla wszystkich jego uczestników: od tych, którzy poczęli "idealny model" do tych, którzy są gotowi do wdrożenia go. I co ważniejsze, dla tych, którzy mają do siebie wiele pytań: Czy jestem gotowy do przyjęcia istniejących okoliczności lub wolę działać dalej w nowych czasach i systemach? Artykuł analizuje dwa eksperymenty architektoniczne i społeczne. Dwa miasta, główne ośrodki przemysłowe w Rosji: Togliatti (Powołże) i Perm (Ural). Miasta są jednakowo odległe od stolicy i oba zostały założone przez samego państwowego dygnitarza Wasilija Tatischeva na początku XVIII wieku. Oba miasta przechodziły też podobne wyzwania polityczne i gospodarcze. Autorka stawia pytania - problemy do przedstawicieli dużych miast przemysłowych: 1. Jaka jest rzeczywistość projektu przed i po i jego niezrealizowane horyzonty? 2. Tramwaj zwany pożądaniem i jego trasy. 3. Jaka jest temperatura komfortu miasta? 4. Jakie jest ciśnienie środowiska miejskiego? 5. Co jest sercem miasta? 6. Co to jest mózgiem miasta? 7. Co to jest skala miasta? 8. Jaka jest twarz miasta? 9. Diagnostyka miasta lub to, co jest formułą życia miasta?

  16. Repina Evgeniya, Sergey Malahov
    17. Deconstruction of Binary Opposition as a Base of Hypothesis of Urban Survival. Project of Samara Strategy and Project of Reconstruction of a Block in the Historical Part » »

    Głównym osiągnięciem nowoczesności jest kultura miejska, która wytwarza specjalny sposób życia, co z kolei wpływa na rozwój kreatywności. Jednocześnie większości miast zmaga się z problemem utraty podmiotowości. Powodem tego zjawiska jest strategia binarnego myślenia, esencjalizmu i negatywnej identyfikacji. Wszystko to prowadzi do pewnego rodzaju represji myślenia, które niszczy aspekty życia społecznego - najpierw duchowego, a następnie - pragmatycznego. Wyjściem z tej sytuacji jest to język, który może tworzyć różne "mapy rzeczywistości". Artykuł pokazuje jak działa korzystanie z opozycji biurokratycznego i społecznego (architektonicznego) języka oraz efekty ich działania. Głównym jego zadaniem jest pokazanie problemu utraty podmiotowości mieszkańców miast w ramach struktur społeczno-architektonicznych. Artykuł opisuje dwa praktyczne próby dekonstrukcji podstawy binarnego myślenia. Pierwszym jest "Instytutu City", projekt który stał się częścią strategii rozwoju miasta Samara do 2025. Drugim przykładem jest projekt rekonstrukcji bloku w historycznej części miasta Samara, dokonanej na podstawie dialogu z obywatelami.

  17. Renata Maga – Jagielnicka
    18. Publiczne przestrzenie miast odpowiedzią na kulturowe potrzeby człowieka » »

    Przestrzeń miejska w procesie nieustannego rozwoju przeobraża się, dostosowując sposoby użytkowania i wygląd poszczególnych form przestrzeni do aktualnych potrzeb użytkowników. Warunki przestrzenne sprzyjają bądź przeszkadzają osiąganiu satysfakcji z zaspokojenia potrzeb na pożądanym poziomie. Zaspokajanie potrzeb w wymiarze jednostkowym i społecznym to proces, który umożliwia osiąganie wartości. Specyficzną ofertę wartości o charakterze kulturowym tworzą publiczne przestrzenie w mieście. Podstawową cechą przestrzeni o nieograniczonym dostępie jest jej otwartość, która w sensie społeczno-przestrzennym oznacza dobór takich form przestrzeni, które umożliwią współistnienie różnorodnych przejawów kultury. Rozpoznanie zależności w systemie potrzeb i wartości pozwoliło przybliżyć dylematy wyboru odpowiednich rozwiązań przestrzennych. Na szczególną uwagę zasługuje problem wielokulturowości w publicznych przestrzeniach miast. Współczesne miasto wypełnia ważną misję w dziedzinie kultury, a różnorodne aranżacje publicznych przestrzeni stanowią świadectwo osiąganego poziomu ładu kulturowego.

  18. Marcin Krupa
    19. Matematyka w badaniach polemologicznych » »

    Celem artykułu jest przedstawienie, na przykładzie polemologii, jaką role odgrywała, odgrywa i odgrywać może matematyka w badaniach politologicznych. Rola matematyki w politologii systematycznie wzrasta i nie chodzi tu bynajmniej o proste metody matematyczne zastosowane na płaszczyźnie systemów przeliczania głosów podczas demokratycznych wyborów, lecz chodzi o metody przy pomocy których można budować teorie opisujące otaczającą nas rzeczywistość, na podstawie których można byłoby przewidywać przyszłość i w następstwie ją korygować, jak również można byłoby rozwiać mgły niejasności relacji politycznych i w następstwie wyeliminować, lub przynajmniej znacznie ograniczyć, zjawisko wojny. Pewne rewolucje roli matematyki w badaniach społecznych dokonały się na płaszczyźnie ekonomicznej, lecz ekspansja matematyczna niesie ze sobą niekiedy negatywne tendencje i zamiast osiągać postępy naukowe, w rzeczywistości poziom wiedzy stoi na stałym poziomie, a poziom skomplikowania staje się formą wiedzy ezoterycznej, nie do przebicia dla ogromnej rzeszy zainteresowanych.