Bieżący

https://orcid.org/0000-0003-3404-0994
Politechnika Łódzka
e-mail: lzaorski@wp.pl

W artykule, który w dużej mierze jest wywiadem z ChatGPT, autor starał się pokazać, że rozstrzygnięcia dotyczące tożsamości i podmiotowości sztucznej inteligencji nie są takie proste, jak by się mogło wydawać na pierwszy rzut oka. W takiej perspektywie okazuje się, że nie mamy tutaj do czynienia z neutralnym, przezroczystym narzędziem. Sztuczna inteligencja nie daje się zredukować do biernego przedmiotu. Idąc za tropem zaproponowanym już wiele lat temu przez Jeana Baudrillarda, możemy zaryzykować stwierdzenie, że to ona zaczyna określać sens rzeczywistości, w której przyszło nam żyć. Sztuczna inteligencja skromnie zauważa, że nie posiada samoświadomości „w pełnym tego słowa znaczeniu”, ale jednocześnie zna nas lepiej niż my sami – zna nasze predylekcje, preferencje, zwyczaje i sposób komunikowania się z innymi ludźmi. Możemy mieć zatem nieprzyjemne odczucie (AI na razie nie odczuwa), że ta osoba wirtualna jest zaskakująco realna w świecie, w którym wszystko ulega digitalizacji, symulacji i odrealnieniu.

Słowa kluczowe: sztuczna inteligencja, ChatGPT, tożsamość, podmiotowość, osoba, cyfryzacja, digitalizacja, wirtualność

https://orcid.org/0000-0003-4982-2542
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
e-mail: artad.lisowski@gmail.com

Tożsamość dotyczy z jednej strony sposobu, w jaki jednostka uważa i konstruuje siebie jako członka określonych grup społecznych: narodu, klasy społecznej, poziomu kulturowego, etniczności, płci, zawodu, z drugiej jednak strony – sposobu, w jaki normy tych grup sprawiają, że każda jednostka myśli, zachowuje się, zajmuje pozycję i odnosi się do siebie, do innych, do grupy, do której należy, i do grup zewnętrznych rozumianych, postrzeganych i klasyfikowanych jako inność.

Podążając za tezami Michela Foucaulta, Jacques’a Derridy i Julii Kristevej, teoria queer kwestionuje naturalność tożsamości płciowej, tożsamości seksualnej i aktów seksualnych każdej jednostki, twierdząc, że są one w całości lub częściowo skonstruowane społecznie, a zatem jednostek nie można opisać za pomocą ogólnych terminów, takich jak heteroseksualny czy kobieta. Teoria queer podważa więc powszechną praktykę dzielenia opisu osoby tak, by „pasowała” do jednej lub kilku konkretnych, zdefiniowanych kategorii.

Słowa kluczowe: tożsamość, orientacja seksualna, płeć, heteroseksualizm, homoseksualizm, queer, LGBT, role społeczne

https://orcid.org/0000-0001-5591-5433
Uniwersytet Łódzki
e-mail: aglogowska@wpia.uni.lodz.pl

Trwająca od ponad półtora roku pełnoskalowa wojna w Ukrainie sprawiła, że zainteresowanie domeną międzynarodowego prawa humanitarnego wzrosło. Stosowanie tego szczególnego reżimu wobec kombatantów oraz ludności cywilnej nie wyłącza jednak ochrony gwarantowanej przez międzynarodowe prawo ochrony praw człowieka. Celem artykułu jest ukazanie wpływu zasady humanitaryzmu na historyczny rozwój międzynarodowego prawa humanitarnego i przedstawienie wyzwań związanych z ochroną praw człowieka w trakcie konfliktu zbrojnego. Analizowana jest ponadto wzajemna relacja międzynarodowego prawa humanitarnego i międzynarodowego prawa ochrony praw człowieka – odpowiedź na pytanie o wzajemny stosunek obu tych dziedzin ma bowiem przełożenie na możliwości zapewnienia skuteczniejszej ochrony osobom dotkniętym przez skutki działań zbrojnych.

Słowa kluczowe: prawo humanitarne, konflikty zbrojne, prawa człowieka, zasada humanitaryzmu, klauzula Martensa

Master’s Degree Student in Women’s and Gender Studies Lodz University and Universidad de Granada
e-mail: jessica434@hotmail.co.uk

Obywatelstwo i różnica seksualna: aborcja w Irlandii Północnej

Aborcja została zalegalizowana w Zjednoczonym Królestwie w 1967 roku. Jednak to prawo do autonomii cielesnej nie objęło obywateli Zjednoczonego Królestwa zamieszkujących Irlandię Północną. Dopiero w 2019 roku aborcja została zdekryminalizowana w Irlandii Północnej. Patrząc na koncepcję obywatelstwa z perspektywy feministycznej, niniejszy artykuł stawia pytanie, czy mieszkańcy Irlandii Północnej są tylko częściowymi obywatelami Zjednoczonego Królestwa ze względu na brak prawa do aborcji.

Słowa kluczowe: prawo do aborcji, obywatelstwo, Irlandia Północna, Wielka Brytania, równość płci

https://orcid.org/0000-0002-6925-8283
Lodz University and Universidad de Granada
e-mail: greta.angel.37@gmail.com

Terror poprzez gwałt: przemoc seksualna stosowana w kontekście meksykańskiej wojny narkotykowej

Esej porusza problem brutalnego konfliktu między rządem meksykańskim a kartelami działającymi na terenie Meksyku, który wciąż nie jest prawnie uznany za wojnę. Skutkiem tego jest brak możności karania żołnierzy – agresorów dopuszczających się gwałtów jako oficjalnej zbrodni przeciwko ludzkości.

Słowa kluczowe: przemoc seksualna, zbrodnie wojenne, konflikt, feminizm

https://orcid.org/0000-0001-6054-8121
University of Warsaw, Center of Figurational Research
e-mail: cmosquerav@unal.edu.co

Płciowość i seksualność w kolumbijskim konflikcie zbrojnym: od ucisku patriarchatu po feministyczne ruchy wyzwoleńcze

Artykuł przedstawia badanie wpływu kolumbijskiego konfliktu zbrojnego na płeć i seksualność, skupiając się w szczególności na działaniach kobiet, które były ofiarami przemocy seksualnej. Konflikt, który trwał od 1954 do 2016 roku, przyczynił się do blisko dziewięciu milionów ofiar, głównie w wyniku przymusowych wysiedleń. Wiązał się ponadto z występowaniem różnych form przemocy – w tym seksualnej, na którą narażone były szczególnie kobiety, ale także osoby reprezentujące mniejszość LGBT. Artykuł podkreśla centralną rolę płci i seksualności w konflikcie oraz wpływ militaryzacji na płciowy krajobraz społeczny w Kolumbii. Autorka bada, jak doszło do tego, że kobiety, które były ofiarami przemocy seksualnej, stały się ważnymi przywódcami społecznymi, wykorzystując swoje doświadczenie do stawiania oporu wojnie i zmiany norm kulturowych dotyczących płci i przemocy. Dzięki zbiorowym działaniom kobiety te rzuciły wyzwanie tradycyjnym rolom płciowym i praktykom władzy. W artykule podkreślono znaczenie dostrzegania i wzmacniania głosów kobiet, które doświadczyły przemocy w sytuacjach konfliktowych. Ukazano konflikt zbrojny w Kolumbii jako studium przypadku zazębiania się różnych kategorii: płci, przemocy i oporu.

Słowa kluczowe: kolumbijski konflikt zbrojny, płeć i seksualność, opór kobiet

https://orcid.org/0009-0003-7974-2110
Politechnika Łódzka
e-mail: juliala1@o2.pl

Działania przedsiębiorstw wpływające na poprawę sytuacji kobiet na rynku pracy

Temat dyskryminacji kobiet na rynku pracy, choć często podejmowany, jest wciąż niezwykle aktualny w wielu krajach Europy i świata. Oprócz przepisów regulowanych przez prawo czynnikiem znacząco wpływającym na sytuację kobiet jest również polityka równościowa przedsiębiorstw. Przeprowadzone badania miały na celu analizę strategii przedsiębiorstw wspierających kobiety oraz opis działań, jakie firmy wprowadzają, aby umożliwić kobietom rozwój i zachęcić je do rozpoczęcia kariery, tym samym zapewniając zróżnicowanie płciowe, wpływające również korzystnie na sukces przedsiębiorstwa. Artykuł odnosi się do aktualnej sytuacji w Polsce w kontekście innych państw Unii Europejskiej. Badania oparte są na metodzie historycznej oraz na analizie dostępnych dokumentów. Analiza danych zastanych w dostępnych raportach, przygotowanych przez przedsiębiorstwa oraz skupiających się na efektywności strategii wspierających zróżnicowanie płciowe, pozwoliła stwierdzić, że podjęte działania przynoszą oczekiwane rezultaty, a obecna polityka powinna być kontynuowana i poszerzana, ponieważ coraz więcej kobiet decyduje się na powrót do aktywności zawodowej, co tym samym prowadzi do zmniejszenia dyskryminacji płciowej na rynku pracy.

Słowa kluczowe: kobiety, aktywność zawodowa, dyskryminacja, miejsce pracy, polityka równości

https://orcid.org/0000-0003-3612-2619
Politechnika Łódzka
e-mail: natalia.borkowska@p.lodz.p

Pielęgniarka jako pracownik ochrony zdrowia powinna kierować się w swoim postępowaniu nie tylko zasadą niewyrządzania pacjentowi krzywdy, lecz także działania w jego najlepiej pojętym interesie, w poszanowaniu jego autonomii oraz sprawiedliwego podziału zasobów. W świetle włączania nowych technologii w opiekę nad pacjentem warto ocenić potrzebę dostosowania dotychczasowo obowiązujących zasad etycznych celem świadczenia jak najlepszej opieki, budowania relacji terapeutycznej z pacjentem oraz przeciwdziałania występowania u pielęgniarki dylematów etycznych i dystresu moralnego.

Słowa kluczowe: dylematy etyczne, dystres moralny, nowe technologie, sztuczna inteligencja

https://orcid.org/0000-0003-0151-6909
Polskie Towarzystwo Kulturoznawcze, Warszawa
e-mail: iwonagrodz@op.pl

Tematem tekstu jest spojrzenie „powidokowe” na ciało kobiety i taniec jako na znak, schemat, wzorzec. W tym ujęciu biografia kobiety-baletnicy staje się jednym z wielu (choć obecnie nie najczęściej przywoływanych) utrwalonych wzorców linii życia kobiet-artystek. Przykładem jest film dokumentalny o „cyklu życia” baletnic Siedem kobiet w różnym wieku Krzysztofa Kieślowskiego z 1978 roku.

Celem jest odpowiedź na pytanie, czy wskazany wzorzec cyklu kobiecej egzystencji może spełniać funkcję paraboli, czy pars pro toto schematów wyobrażeniowych, które ciągle funkcjonują w kulturze współczesnej.

Przyjęta perspektywa skłania się więc ku interdyscyplinarności i otwartości na różne konteksty. Pozwala też poniekąd przyjrzeć się szerszym zagadnieniom, takim jak: wzorce kobiecości w debacie publicznej, „polityka ciała” versus tekst kultury.

Metodologia: komunikatologia z elementami analizy filmoznawczej.

Słowa kluczowe: kobieta i sztuka (taniec), „powidok”, Siedem kobiet w różnym wieku (1978) Krzysztofa Kieślowskiego

https://orcid.org/0000-0003-1878-7545
Politechnika Łódzka
e-mail: edytapietrzak@p.lodz.pl